De wet die gewoonlijk de ‘klokkenluiderswet’ wordt genoemd, is de wet van 28 november 2022 betreffende “de bescherming van melders van inbreuken op het Unie- of nationale recht vastgesteld binnen een juridische entiteit in de private sector”. Deze wet is de omzetting in Belgisch recht van de Europese richtlijn (EU) 2019/1937 van 23 oktober 2019. Hoofddoel is een hoog niveau van bescherming te bieden aan personen die binnen een juridische entiteit in de private sector schendingen melden van de EU-wetgeving op een groot aantal gebieden.
Onder bescherming wordt verstaan maatregelen tegen mogelijke represailles, bedreigingen en pogingen tot represailles tegen de klokkenluider, diens familieleden of de onderneming waartoe hij/zij behoort.
Een juridische entiteit in de private sector is elke organisatie met of zonder rechtspersoonlijkheid die een of meer specifieke activiteiten uitoefent.
In welke gevallen kan een melding worden gedaan?
Een melder kan melding maken van inbreuken of zaken waarvan hij te goeder trouw meent dat ze een inbreuk betekenen op één van de volgende gebieden: overheidsopdrachten, financiële diensten, producten en markten, voorkoming van witwassen van geld en terrorismefinanciering, productveiligheid en product conformiteit, veiligheid van het vervoer, bescherming van het milieu, stralingsbescherming en nucleaire veiligheid, veiligheid van levensmiddelen en diervoeders, diergezondheid en dierenwelzijn, volksgezondheid, consumentenbescherming, bescherming van de persoonlijke levenssfeer en persoonsgegevens en beveiliging van netwerk- en informaticasystemen, inbreuken waardoor de financiële belangen van de Europese Unie worden geschaad, inbreuken in verband met de interne markt (mededinging en staatssteun, inbreuken op vennootschapsbelasting, constructies die erop gericht zijn onterecht een belastingvoordeel te krijgen), bestrijding van belastingfraude en sociale fraudebestrijding.
Wat is een melding?
Een melding moet betrekking hebben op feiten die zich in een private organisatie hebben afgespeeld en waarvan de kennisneming in een beroepsmatige context heeft plaatsgevonden. De wet maakt een onderscheid tussen interne en externe meldingen:
- interne melding, is een mondelinge of schriftelijke melding binnen de onderneming;
- externe melding, is een mondelinge of schriftelijke melding over schendingen aan de federale coördinator of aan de bevoegde autoriteiten.
Elke melding die aan ACA wordt overgemaakt, valt onder de categorie van interne meldingen.
Hoe doe je een melding?
Wie een inbreuk wenst te melden, kan gebruikmaken van de meldingsformulieren van ACA:
Elke melding via één van deze online formulieren wordt aanschouwd als een interne melding.
Inbreuken kunnen ook rechtstreeks bij de bevoegde autoriteit gemeld worden. Deze meldingen worden aanschouwd als externe meldingen.